დავების გადაწყვეტის საშუალებების სხვადასხვა ისტორიულ გარემოებებში განვითარებამ უამრავი მეთოდის და ფორმის წარმოშობა განაპირობა. ერთ-ერთი ფორმა დავის ლტერნატიული მოგვარების არის სწორედ მედიაცია.
მედიაციას ხშირად ახასიათებენ როგორც, კონფლიქტის მენეჯმენტისა და მხარეთა მიერ ვალდებულებების შესრულების მონიტორინგის საუკეთესო შესაძლებლობას.
ზოგჯერ დოქტრინაში მედიაციის ცნებას გაურკვეველს და ბუნდოვანს უწოდებენ და მას მოიხსენიებენ როგორც საერთო სახელს დავის გადაწყვეტის ალტერნატიული საშუალებების განსხვავებული მოდელებისათვის.
მაგალითად: US National Centre for State Courts მედიაციას განსაზღვრავს როგორც, დავის გადაწყვეტის ალტერნატიულ პროცესს, რომლის დროსაც დავის მხარეები ცდილობენ ნეიტრალური მესამე პირის დახმარებით და პასუხისმგებლობის საკუთარ თავზე აღებით იპოვონ უთანხმოების აღმოფხვრის ორივე მხარისათვის მისაღები ვარიანტი. ეს დეფნიცია თითქმის სიტყვასიტყვით არის გამეორებული შტატების უმრავლესობის კანონმდებლობაში.
როგორც გერმანელი ადვოკატების ერთი ნაწილი თვლის, მედიაცია გულისხმობს ინტერესებს პრეტენზიების ნაცვლად (Interessen Statt Ansprüchen).
ფრანგული სამოქალაქო საპროცესო კანონმდებლობა მედიაციას განმარტავს, როგორც მეთოდს, რომლის დროსაც მესამე პირმა, ნეიტრალურმა მხარემ ანუ მედიატორმა უნდა მოუსმინოს მხარეებს, წარუდგინოს მათ სადავო საკითხებთან დაკავშირებული მოსაზრებები და დაეხმაროს მათ კონფლიქტს შეთანხმებით დასრულებაში.
საბოლოო ჯამში, შეიძლება ითქვას, მედიაცია მხარეთა თავისუფალ ნებაზე დამყარებულ პროცედურის, სრუქტურული მოლაპარაკების პროცესია,რომლის დროსაც დავის საბოლოოდ გადაწყვეტის უფლების არმქონე მედიატორი აქტიურად უწყობს ხელს მხარეთა შორის კომუნიკაციას,რათა შესაძლებელი გახადოს მოდავეთა თვითპასუხისმგებლობაზე დამყარებული შეთანხმების მიღწევა.
მედიაცია გამოიყენება სასამართლო წარმოებისთვის თავის არიდების მიზნით. იგი არაფორმალური პროცესია და არ მიმდინარეობს ისეთი ოფიციალური ფორმით, როგორც სასამართლო წარმოება,პირიქით მედიატორი მხარეებს მაქსიმალურად არაფორმალურ და კომფორტულ გარემოს უქმნის რაც მათ ემოციებისგან გათავისუფლების საშუალებას აძლევს რაც რათქმაუნდა შემდგომში დადებითად აისახება კონფლიქტის მოგვარებაზე და თუკი ემოციების გამოხატვას სასამართლო დარბაზში შესაძლოა მკაცრი სანქციაც კი მოჰყვეს,მსგავს ქმედებას მედიატორთან არათუ დასჯა არამედ ემოციური საუბრების შინაარსის გამჟღავნებასაც კი არ ექვემდებარება კონფიდენციალობის გამო.არ შეიძლება არ აიღნიშნოს დროის ეკონომიურობის ფაქტორი,თუ სასამართლო პროცესი შეიძლება წლობით გაგრძელდეს მედიაციის დასრულება რამოდენიმე კვირაშია შესაძლებელი.მედიაციის პროცესის წარმატება დამოკიდებულია მხარეების მიერ შეთანხმების მიღწევაზე, თუმცა ვთვლი რომ დაპირისპირებულ მხარეთა შორის თუნდაც მცირედი კომუნიკაციის შედგომა უკვე წარმატებაა. იგი არ გულისხმობს სავალდებულო პროცესს, თუმცა ეს არ ზღუდავს მხარეებს, მათ მიერ მიღწეული შეთანხმება გახადონ სავალდებულოდ შესასრულებელი.
მედიაცია შეიძლება მოვიაზროთ ასევე, როგორც საზოგადოებაში არსებული კონფლიქტების მოგვარების ახალი კულტურის განმსაზღვრელი ერთ-ერთი ფაქტორი.ამ თვალსაზრისით საუბრობენ ფსიქოთერაპიასთან მის მსგავსებაზეც.უკანასკნელის არსი მდგომარეობს გრძნობების,იმედგაცრუებების და თვით ავადმყოფობის ვერბალური გამოხატვის გზით ემოციური სიმშვიდის მოპოვებაში რასაც დავის გადაწყვეტისთვის არანაკლები მნიშვნელობა აქვს.
დოქტრინაში განასხვავებენ მედიაციის 5 ძირითად მიზანს: 1. Service delivery -კონკრეტული კონფლიქტის სწრაფად და საბოლოოდ მოგვარება, 2. Acces to justice - შედარებით სუსტი მხარის ინტერესების გათვალისწინება და კონფლიქტის ორივე მხარისათვის სასარგებლოდ დასრულება, 3. Individual Autonomy - კონფლიქტის გადაწყვეტის გზების მხარეებთან მჭიდრო თანამშრომლობის ძიება და სამომავლო პერსპექტივების გათვალისწინებით გადაწყვეტილების მიღება, 4. Reconciliation - დავის გადაწყვეტა მშვიდობიანი და არაკონფლიქტური გზით,რაც ხელს უწყობს მხარეთა შორის ურთიერთობის გამყარებას, 5. Social transformation - ერთი კონკრეტული კონფლიქტის მოგვარებას შეუძლია თავისი წვლილი შეიტანოს ზოგადად საზოგადოებრივი პრობლემის მოგვარებაში.
საქართველოს უახლოესი წარსულის და სამართლის ისტორიის მიხედვით დავის გადაწყვეტის ალტერნატიული საშუალების გამოყენება რაღაც თავისებურ სიახლედ ვერ იქნება მიჩნეული. სხვა საკითხია რა „დამახინჯებული“ თუ მხოლოდ ქაღალდზე დაწერილი ან „ქაღალდის გარეშე“ ფორმით არსებობდა იგი. მაგალითად უახლოესი 90–იანი წლების და უფრო გვიანდელი არაფორმალური ე.წ. „კრიმინალური ავტორიტეტების სამედიაციო მომსახურება“ დაპირისპირებულ მხარეებს შორის. ასევე უხუცესების როლი მთასა თუ ბარში არსებული ქართული სამართლის ისტორიის თუ რეალური სიტუაციის ჭრილში.
სამწუხაროდ, ვთვლი რომ, საქართველოში აქამდე შექმნილი ინსტიტუტები რომელიც მედიაციის სახელით მოიხსენიება თავისი შინარსიდან გამომდინარე მედიაციას არ წარმოადგენს,რათქმაუნდა ეს ყველაფერი არის დავების ალტერნატიული მოგვარება და მათი სახით საჭირო და კარგი ინსტიტუტები იქმნება,მაგრამ მათ სხვა სახელი უნდა ეწოდოთ და არა მედიაცია.
დღესდღეობით საქართველოში 17 საერთაშორისო აკრედიტაციის მქონე მედიატორი გვყავს. რადგან იგი მხოლოდ პირველ ნაბიჯებს დგავს ვიმედოვნებ რომ მედიაციის ინსტიტუტი საკმაოდ ეფექტურად გაიდგავს ფესვებს ჩვენს ქვეყანაში და არ მოხდება მისი დამახინჯებული სახით აღქმა და განვითარება.
ფრანგული სამოქალაქო საპროცესო კანონმდებლობა მედიაციას განმარტავს, როგორც მეთოდს, რომლის დროსაც მესამე პირმა, ნეიტრალურმა მხარემ ანუ მედიატორმა უნდა მოუსმინოს მხარეებს, წარუდგინოს მათ სადავო საკითხებთან დაკავშირებული მოსაზრებები და დაეხმაროს მათ კონფლიქტს შეთანხმებით დასრულებაში.
საბოლოო ჯამში, შეიძლება ითქვას, მედიაცია მხარეთა თავისუფალ ნებაზე დამყარებულ პროცედურის, სრუქტურული მოლაპარაკების პროცესია,რომლის დროსაც დავის საბოლოოდ გადაწყვეტის უფლების არმქონე მედიატორი აქტიურად უწყობს ხელს მხარეთა შორის კომუნიკაციას,რათა შესაძლებელი გახადოს მოდავეთა თვითპასუხისმგებლობაზე დამყარებული შეთანხმების მიღწევა.
მედიაცია გამოიყენება სასამართლო წარმოებისთვის თავის არიდების მიზნით. იგი არაფორმალური პროცესია და არ მიმდინარეობს ისეთი ოფიციალური ფორმით, როგორც სასამართლო წარმოება,პირიქით მედიატორი მხარეებს მაქსიმალურად არაფორმალურ და კომფორტულ გარემოს უქმნის რაც მათ ემოციებისგან გათავისუფლების საშუალებას აძლევს რაც რათქმაუნდა შემდგომში დადებითად აისახება კონფლიქტის მოგვარებაზე და თუკი ემოციების გამოხატვას სასამართლო დარბაზში შესაძლოა მკაცრი სანქციაც კი მოჰყვეს,მსგავს ქმედებას მედიატორთან არათუ დასჯა არამედ ემოციური საუბრების შინაარსის გამჟღავნებასაც კი არ ექვემდებარება კონფიდენციალობის გამო.არ შეიძლება არ აიღნიშნოს დროის ეკონომიურობის ფაქტორი,თუ სასამართლო პროცესი შეიძლება წლობით გაგრძელდეს მედიაციის დასრულება რამოდენიმე კვირაშია შესაძლებელი.მედიაციის პროცესის წარმატება დამოკიდებულია მხარეების მიერ შეთანხმების მიღწევაზე, თუმცა ვთვლი რომ დაპირისპირებულ მხარეთა შორის თუნდაც მცირედი კომუნიკაციის შედგომა უკვე წარმატებაა. იგი არ გულისხმობს სავალდებულო პროცესს, თუმცა ეს არ ზღუდავს მხარეებს, მათ მიერ მიღწეული შეთანხმება გახადონ სავალდებულოდ შესასრულებელი.
მედიაცია შეიძლება მოვიაზროთ ასევე, როგორც საზოგადოებაში არსებული კონფლიქტების მოგვარების ახალი კულტურის განმსაზღვრელი ერთ-ერთი ფაქტორი.ამ თვალსაზრისით საუბრობენ ფსიქოთერაპიასთან მის მსგავსებაზეც.უკანასკნელის არსი მდგომარეობს გრძნობების,იმედგაცრუებების და თვით ავადმყოფობის ვერბალური გამოხატვის გზით ემოციური სიმშვიდის მოპოვებაში რასაც დავის გადაწყვეტისთვის არანაკლები მნიშვნელობა აქვს.
დოქტრინაში განასხვავებენ მედიაციის 5 ძირითად მიზანს: 1. Service delivery -კონკრეტული კონფლიქტის სწრაფად და საბოლოოდ მოგვარება, 2. Acces to justice - შედარებით სუსტი მხარის ინტერესების გათვალისწინება და კონფლიქტის ორივე მხარისათვის სასარგებლოდ დასრულება, 3. Individual Autonomy - კონფლიქტის გადაწყვეტის გზების მხარეებთან მჭიდრო თანამშრომლობის ძიება და სამომავლო პერსპექტივების გათვალისწინებით გადაწყვეტილების მიღება, 4. Reconciliation - დავის გადაწყვეტა მშვიდობიანი და არაკონფლიქტური გზით,რაც ხელს უწყობს მხარეთა შორის ურთიერთობის გამყარებას, 5. Social transformation - ერთი კონკრეტული კონფლიქტის მოგვარებას შეუძლია თავისი წვლილი შეიტანოს ზოგადად საზოგადოებრივი პრობლემის მოგვარებაში.
საქართველოს უახლოესი წარსულის და სამართლის ისტორიის მიხედვით დავის გადაწყვეტის ალტერნატიული საშუალების გამოყენება რაღაც თავისებურ სიახლედ ვერ იქნება მიჩნეული. სხვა საკითხია რა „დამახინჯებული“ თუ მხოლოდ ქაღალდზე დაწერილი ან „ქაღალდის გარეშე“ ფორმით არსებობდა იგი. მაგალითად უახლოესი 90–იანი წლების და უფრო გვიანდელი არაფორმალური ე.წ. „კრიმინალური ავტორიტეტების სამედიაციო მომსახურება“ დაპირისპირებულ მხარეებს შორის. ასევე უხუცესების როლი მთასა თუ ბარში არსებული ქართული სამართლის ისტორიის თუ რეალური სიტუაციის ჭრილში.
სამწუხაროდ, ვთვლი რომ, საქართველოში აქამდე შექმნილი ინსტიტუტები რომელიც მედიაციის სახელით მოიხსენიება თავისი შინარსიდან გამომდინარე მედიაციას არ წარმოადგენს,რათქმაუნდა ეს ყველაფერი არის დავების ალტერნატიული მოგვარება და მათი სახით საჭირო და კარგი ინსტიტუტები იქმნება,მაგრამ მათ სხვა სახელი უნდა ეწოდოთ და არა მედიაცია.
დღესდღეობით საქართველოში 17 საერთაშორისო აკრედიტაციის მქონე მედიატორი გვყავს. რადგან იგი მხოლოდ პირველ ნაბიჯებს დგავს ვიმედოვნებ რომ მედიაციის ინსტიტუტი საკმაოდ ეფექტურად გაიდგავს ფესვებს ჩვენს ქვეყანაში და არ მოხდება მისი დამახინჯებული სახით აღქმა და განვითარება.
.jpg)
ძირითადი წყარო - გიორგი ცერცვაძე ,,მედიაცია"
Комментариев нет:
Отправить комментарий