რელიგია და კონფლიქტი

"Religions have an unparalleled ability to reach out to people at the grassroots and to touch hearts and minds."

- Olav Kjørven, UNDP 

სიტყვიდან religere (მოწიწებით პატივისცემა) რელიგია ნიშნავს მოკრძალებითა და სიფრთხილით მოეკიდო წმინდას, ზებუნებრივი ძალის მქონე არსებას, ყოველივე ამქვეყნიურისაგან განსხვავებით.

სხვა მნიშვნელობით, religio არის ადამიანების შიშნარევი დამოკიდებულება წმინდა არსებებისადმი. ეს არის კეთილმორწმუნის შიში რათა რაიმეთი არ შეურაცხჰყოს ღვთაებრივი არსება(ნი). აქედან გამომდინარე ზედსართავმა სახელმა "რელიგიური" - მორჩილის, ღვთისმოშიშის მნიშვნელობა მიიღო.

   ჩინეთში რელიგიას უწოდებენ ჩიაოს, რაც ნიშნავს მოძღვრებას. ინდოეთში სიტყვა დჰარმა - ნიშნავს წესრიგს. არაბულში კი დინ - აღნიშნავს სიტყვა რელიგიას და ითარგმნება როგორც ღვთაებრივი განგება.

 რელიგია არის იდეათა და ქმედებათა სისტემა, რომელიც დაფუძნებულია რწმენაზე, რომ არსებობენ ზებუნებრივი ძალები, რომლებიც ზემოქმედებენ სამყაროზე და ადამიანის ცხოვრებაზე. 

დღესდღეობით მსოფლიოში ორასზე მეტი რელიგიაა ცნობილი. მათ შორის მრავალი რამ საერთოა, მრავალი - განსხვავებული. რელიგიები ერთმანეთისაგან განსხვავდებიან სიძველით, ტრადიციებით, შინაარსით, ფილოსოფიური სიღრმით.რელიგია შეიძლება იყოს მონოთეისტური (ერთი ღმერთის რწმენა), პოლითეისტური (მრავალი ღმერთის რწმენა) და დუალისტური ( ორი თანაბარი ძალის არსებობის აღიარება: ბოროტისა და კეთილის). უდიდესი, დახვეწილი რელიგიების გვერდით არსებობენ ჩამორჩენილ ტომთა პრიმიტიული რელიგიური წარმოდგენები, კერპთა თაყვანისცემა, უმარტივესი რიტუალები.

   მსოფლიოს უმნიშვნელოვანესი რელიგიები (ფრჩხილებში მითითებულია მორწმუნეთა რიცხვი (მლნ. ადამიანი) და მსოფლიო მოსახლეობის პროცენტული წილი).    

ათეიზმი (150, 2,5%)

ქრისტიანობა (1943, 32,8%)

კათოლიციზმი (1027)

პროტესტანტიზმი (316)

მართლმადიდებლობა (214)

ანგლიკანიზმი (64)

სხვა მიმდინარეობები (322)

ისლამი (1165, 19,6%)

სუნიზმი (1050)

შიიზმი (115)

ინდუიზმი (762, 12,8%)

ჩინური რელიგიები (359, 6,1%)

ბუდიზმი (354, 6,0%)

ეთნიკური რელიგიები (249, 4,2%)  

  რელიგია გავლენას ახდენს ადამიანის ცნობიერებაზე და მის მსოფლმხედველობაზე,დღეს თუნდაც საქართველოს მაგალითი რომ ავიღოთ ძალიან ბევრს საუბრობენ რელიგიურ დაპირისპირებებზე,შეიძლება კი რელიგია სათავედ დაედოს კონფლიქტს? და როდის არის კონფლიქტი რელიგიურ ნიადაგზე წარმოშობილი?  

იმისათვის, რომ რელიგიური მახასიათებლით აღვწეროთ კონფლიქტი, არ არის საკმარისი მხოლოდ ის,რომ კონფლიქტში მონაწილე მხარეები სხვადასხვა რელიგიის მიმდევრები იყვნენ. რელიგია უნდა იდგეს კონფლიქტის დღის წესრიგში. რელიგია უნდა იყოს კონფლიქტის საკითხი, ან კონფლიქტი, მონაწილე მხარეთაგან ერთ-ერთის მიერ მაინც, უნდა გაიაზრებოდეს გამოკვეთილი რელიგიური ტერმინებით. ამასთანავე, ერთ-ერთი მხარე უნდა მოელოდეს სხვა ქვეყნებში ერთმორწმუნეთა გაერთიანებას, როგორც კონფლიქტზე რეაქციას. შეიძლება ისაუბრო კონფლიქტში რელიგიის ფაქტორის ჩართვაზე, თუ ქვემოთმოყვანილი პირობებიდან ერთ-ერთი მაინც დაკმაყოფილებულია: 
1. ერთ-ერთი მხარე მაინც მიმართავს აზროვნების რელიგიურ ასპექტს, რათა მოახდინოს კონფლიქტური ქცევის დაკანონება. 
2. პარტიათა პოლარიზაცია განმტკიცებულია რელიგიური იდენტურობით ან თეოლოგიური პერსპექტივებით 

დიახ,რელიგიაზე კამათობენ,შესაძლოა ეს ყველაფერი დიდ კონფლიქტშიც გადაიზარდოს,თუმცა თუ ჩავუღრმავდებით სხვადასხვა რელიგიას მათ შორის ძალიან ბევრ საერთოსაც ვიპოვით,თითოეული მათგანი თუნდაც განსხვავებულად მოყვასის სიყვარულისაკენ,სიკეთის კეთებისკენ,რწმენით ცხოვრებსკენ მოგვიწოდებს,არსადაა ნათქვამი ჩაქოლეთ განსხვავებული რწმენის ადამიანი და ამის გამო დახოცეთ ერთმანეთიო.ყოველი რელიგია კონფლიქტის თავიდან აცილებისკენ და სიმშვიდისკენ,პატიებისკენ მოგვიწოდებს.

მაგ: ისლამის სარწმუნოებრივ საფუძველს ე.წ. „5 ბურჯი“ შეადგენს: 1. ერთი ღმერთისა და მუჰამედის წინასწარმეტყველური მისიის აღიარება; 2. ხუთგზის ყოველდღიური ლოცვა (ასსალათი, ანუ ნამაზი); 3. მარხვა (საუმი, ურაზა), 4. მოწყალების გაცემა (ზაქათი); 5. მოსალოცად წასვლა მექაში, სიცოცხლეში ერთხელ მაინც (ჰაჯი).

ბუდიზმში ხსნის გზა რვა საფეხურისგან შედგება:

1. მართალი სარწმუნოება, რათა სწამდეს ეს ოთხი ჭეშმარიტება.
2. მართალი განზრახვა, რათა ადამიანი იქცეოდეს იმ ოთხი ჭეშმარიტების თანახმად.
3. მართალი ზრახვები, რათა უარი თქვას სიცრუეზე, ცილისწამებაზე...
4. მართალი ქმედება, რათა არ ავნოს ცოცხალ არსებებს - არც ადამიანს, არც ცხოველს, არც მწერს.
5. მართალი ცხოვრება, რათა პატიოსნებით მოიპოვებდეს ცხოვრების სარჩოს.
6. მართალი ძალისხმევა, რათა მუდამ იშორებდეს ამაო ფიქრებსა და ცუდ გავლენებს.
7. მართალი მეხსიერება, რათა მუდამ ახსოვდეს, თუ კიდე რა დარჩა შეუსრულებელი ჭეშმარიტი ცხოვრების გზაზე.
8. მართალი თვითჩაღრმავება, რათა მიაღწიოს შინაგან სიმშვიდეს, აღარ აღელვებდეს მიწივრი ზრახვები, არც სიხარული სრულყოფილების მიღწევისა და საბოლოო გათავისუფლების გამო.

ქრისტიანული სწავლება გარკვეულწილად ეფუძნება ძველი აღთქმის ათ მცნებას:

1. მე ვარ უფალი ღმერთი შენი, და არა იყვნენ შენდა ღმერთნი უცხონი, ჩემსა გარეშე.
2. არა ჰქმნე თავისა შენისა კერპი, არცა ყოვლადვე მსგავსი, რაოდენი არს ცათა შინა ზე, და რაოდენი არს ქვეყანასა ზედა ქვე, და რაოდენი არს წყალთა შინა ქვეშე ქვეყანისა: არა თაყვანი-სცე მათ, არცა მსახურებდე მათ.
3. არა მოიღო სახელი უფლისა ღვთისა შენისა ამაოსა ზედა.
4. მოიხსენე დღე იგი შაბათი და წმიდა-ჰყავ იგი: ექვს დღე იქმოდე, და ჰქმნე მათ შინა ყოველივე საქმე შენი, ხოლო დღე იგი მეშვიდე შაბათი არს უფლისა ღვთისა შენისა.
5. პატივ-ეც მამასა შენსა და დედასა შენსა, რათა კეთილი გეყოს შენ და დღეგრძელ იყო ქვეყანასა ზედა.
6. არა კაც-ჰკლა.
7. არ იმრუშო.
8. არ იპარო.
9. არა ცილი-სწამო მოყვასსა შენსა წამებითა ცრუითა.10. არა გული გითქმიდეს ცოლისათვის მოყვასისა შენისა, არა გული გითქმიდეს სახლისათვის მოყვასისა შენისა, არცა ყანისა მისისა, არცა კარაულისა მისისა, არცა ყოვლისა საცხოვარისა მისისა, არცა ყოვლისა მისთვის, რაიცა იყვეს მოყვასისა შენისა. 

თითოეულ რელიგიას თავისი პრინციპები აქვს მაგრამ ჩვენ მაინც შეგვიძლია მათში ძალიან ბევრი საერთოს დანახვა.
ყოველ ჩვენგანს გვიყვარს ჩვენი რელიგია,მაგრამ ჩვენ რომ დავბადებულიყავით ჩინეთში,ირანში ან კიდევ ნებისმიერ სხვა ადგილას განა ისევე არ გვეყვარებოდა ის რელიგია რომლის სულისკვეთებითაც აღვიზრდებოდით?!

ნებისმიერი რწმენის მქონე ადამიანი როდესაც კონფლიქტში შევდივართ რელიგიურ ან სხვა ნიადაგზე,იქნებ სჯობს წინასწარ დავფიქრდეთ რას მოგვიწოდებს ჩვენი რელიგია,რა საერთო შეიძლება გვქონდეს კონფლიქტში მონაწილე მეორე მხარესთან?!

 შეიძლება ითქვას რომ რელიგია კონფლიქტის მოგვარებაში ძალიან დიდ როლს ასრულებს თუკი გავიაზრებთ მას.მიუხედავად სხვდასხვა რწმენისა არ უნდა დაგვავიწყდეს რომ მეორე მხარე ისეთივე ადამიანია როგორც ჩვენ და თითოეული რელიგია უმეტეს შემთხვევაში მიმტევებლობისკენ მოგვიწოდებს.

წყარო: წიგნი მსოფლიო რელიგიები - დავით თინიკაშვილი,  ზურაბ ჯაში
ფოტოები- www.google.com