კონფლიქტი და მოლაპარაკება

    ჩვენ ყოველდღიურად გვესმის ტელევიზიით, ქუჩაში, სასწავლებელში: წარმოიშვა კონფლიქტი; მოლაპარაკებები მიდის კონფლიქტის თაობაზე; არსებობს დავა და ა.შ. თავად ჩვენ რამდენჯერ შევსწრებივართ კონფლიქტურ სიტუაციებს?!                 

   
ამ საკითხის ირგვლივ ტარდება უამრავი ტრენინგ-სემინარი რომელსაც გვთავაზობს სასწავლებელი,სხვადასხვა კომპანიები მათ შორის მსხვილი კორპორაციები აქტიურად ატარებს სწავლებებს მენეჯერული კადრებისთვის,მრავლად იწერება ბესთსელერები,სტატიები,მოკლედ რომ ვთქვათ ,,იმტვრევა საუკეთესო თავები".  
გამოდის რომ დღესდღეობით საკმაოდ პოპულარული სიტყვაა კონფლიქტი და მაინც რა არის ის?! - ჩვენი ყოფის უსიამოვნო, მაგრამ განუყოფელი ნაწილი თუ პიროვნების არასრულყოფილების შედეგი??!                                                                               

,,კონფლიქტი" ლათინური წარმოშობის სიტყვაა და შეჯახებას ნიშნავს.ეს არის  ურთიერთსაწინააღმდეგოდ განწყობილ ძალთა, საპირისპირო ინტერესთა, შეხედულებათა შეჯახება,ზოგჯერ - სერიოზული უთანხმოება, უარეს შემთხვევაში, ძლიერი გამწვავებისას - შესაძლოა შეიარაღებული შეტაკებაც კი. ასეთი შეჯახება ჩვენს ცხოვრებაში საკმაოდ ხშირად ხდება. 
გაცილებით იშვიათია კონფლიქტის მშვიდობიანი, კონსტრუქციული გზით მოგვარება.     ერთმანეთის საწინააღმდეგოდ განწყობილ, დაპირისპირებულ მხარეთა შორის იქმნება კონფლიქტური სიტუაციები, რომელთა დამახასიათებელი ნიშანია მხარეთა პოზიციების არათანხვედრა, აქედან კი გამოდინარეობს ინტერესების, მიზნებისა და მათი განხორციელების გზებისა და მეთოდების დაპირისპირება. 
კონფლიქტის აღმოფხვრისა და განმუხტვისთვის აუცილებელია პოზიციათა შეჯერება, რის შედეგადაც მიიღწევა პრობლემის მოგვარების მეტ-ნაკლებად კომპრომისული ვარიანტი. ყოველგვარი დაპირისპირება, წინააღმდეგობა განსხვავებულობის შედეგია, რაც მიზნის განხორციელებისა და თვითდამკვიდრების მეტ-ნაკლებად საწინააღმდეგო მოდელებსა და ვარიანტებს წარმოშობს. 
კონფლიქტი ამ ვარიანტების გადაკვეთაზე ყალიბდება. რადიკალური განსხვავებულობა კონფლიქტოგენური ბუნებისაა. განსხვავებული პოზიციები, მსოფლმხედველობა, ცხოვრების სტილი ბადებს კონკურენციას, აქედან კონფლიქტამდე კი ერთი ნაბიჯიღა რჩება.
 კონფლიქტი შეიძლება იყოს ურთიერთპიროვნული, სამხედრო, სახელმწითაშორისო, სამოქალაქო, კორპორაციული-საბაზრო და სხვა.

 ჩვენთვის ყველაზე მტკივნეული მაინც ურთერთპიროვნული კონფლიქტია თუმცა  იგი რეალურად არის ჰორიზონტის გაფართოების, პიროვნული თვისებების განვითარების, თვითდამკვიდრების და ძალაუფლების ხელში ჩაგდების საშუალება.

საინტერესოა,რომ დასავლეთში მართვადი კონფლიქტი დიდი ხანია განიხილება როგორც საზოგადოებრივი პროგრესის წინაპირობა, ამიტომ იქ უცხო არ არის გარკვეული კონფლიქტური მარცვლის ჩათესვა მომწიფებულ კონიუნქტურაში, რაც ასტიმულირებს საზოგადოებრივ ცნობიერებას.

კონფლიქტი ისახება და იწყება გაცილებით უფრო ადრე, ვიდრე მოხდება მისი რეალიზება და გამოსახვა გარკვეული ესკალირებული ფორმით,მას ახასიათებს გარკვეული ფაზები და სტადიები მსგავსად ვულკანისა სანამ ამოიფრქვევა, ის, რასაც ადამიანი მხედველობის მეშვეობით აღიქვამს კონფლიქტურ ვითარებაში (არცაა გამორიცხული სასოწარკვეთილი შეძახილები: “ეს რას ხედავს ჩემი თვალები!”, ყველაფერს წარმოვიდგენდი და ამას ნამდვილად ვერ!”  :) და ა. შ.), ესმის ან განიცდის ფიზიკური შეგრძნებების დონეზე – ეს არის მხოლოდ გამოვლინება იმ მრავალსაფეხერეობრივი პროცესის, რომელიც მიმდინარეობდა კონფლიქტის მონაწილეებს შორის. 

დაპირისპირების და შეტაკების ელემენტები ეს არის გვირგვინი მთელი რიგი მოვლენებისა, რასაც კონფლიქტის მხარეები ავითარებენ საკუთარ თავსა და გარემოცვაში. 

ფსიქოლოგთა აზრით,კონფლიქტმა, რაც უნდა გასაოცარი იყოს, შეიძლება კონსტრუქციული როლიც შეასრულოს ადამიანთა ურთიერთობაში, თუ მოხდა ამ ურთიერთობათა გარკვევა და კონფლიქტის მიზეზის გაცნობიერება.
ხშირად კონფლიქტი ფარდას ხდის იმ პრობლემებს, რომლებზეც აქამდე არავინ ლაპარაკობდა. 

როგორ უნდა მოგვარდეს კონფლიქტი? საზოგადოებაში კონფლიქტების სრული მოსპობა შეუძლებელია სამაგიეროდ შესაძლებელია ვისწავლოთ მათი მართვა (საჭიროების შემთხვევაში ვიცოდეთ როგორ ავიცილოთ დავიდან) ან სულაც კომფლიქტში არსებული დესტრუქციული ტენდენციები ვაქციოთ კონსტრუქციულად.

 რათქმაუნდა მის გადასაჭრელად შეგვიძლია სხვადასხვა ხერხს მივმართოთ ერთ-ერთი მთავარი კი მოლაპარაკებაა,რომელიც შინაგანი გადაწყვეტილების პროცესს წარმოადგენს,ჩვენ გვასწავლიან მის სახეებს,თუ როგორ უნდა აწარმოო მოლაპარაკება რა ეტაპები უნდა გაიარო,მაგრამ რა არის იგი სინამდვილეში? 
მოლაპარაკებები ეს არის მთელი სისტემა კომპრომისების, შანტაჟის, ვაჭრობების, გარიგებების, შეთანხმებების, მანიპულაციების, მუქარების, ფსიქოლოგიური ზეწოლის, რომელსაც პოლიტიკოსი, მეწარმე თუნდაც ვინმე სხვა უნდა ახორციელებდეს საკუთარი მიზნის მისაღწევად (და რასაც შესანიშნავად ართმევენ კიდეც თავს).

 რაც შეეხება ზოგადად პიროვნებას,მას კონფლიქტის და საზოგადოდ, ცხოვრებისეული მიზანი ზუსტად და კონკრეტულად უნდა ჰქონდეს გაცნობიერებული და აღქმული რადგან მრავალი  უნებლიეთ ქარის წისქვილებს ებრძვის და ომს არარსებულ მონსტრებს უცხადებს ხოლმე.

მოლაპარაკებები იძლევა შესაძლებლობას კონფლიქტი არ გადავიდეს თავის ყველაზე მწვავე ფაზაში, მოხდეს მისი კონსერვაცია მომლაპარაკებლისთვის მისაღებ ეტაპზე. მართალია, არსებობს შესანიშნავი გამოთქმები: “სამშვიდობო მოლაპარაკებებს აწარმოებენ მხოლოდ იმასთან, ვინც მზად არის ომი განაგრძოს, დანარჩენებთან კი კაპიტულაციის პირობებსაც არ ათანხმებენ”, ან “თუ მშვიდობა გსურს, ომისათვის ემზადე”; ეს სავსებით მართებული გამოთქმები არ უნდა გამოვიყენოთ ზემოთქმული იდეების უარსაყოფად. პირიქით, უნდა გავიაზროთ, რომ კომუნიკატორის ნიჭი არის სიმშვიდის, ძალის ტრანსლირება და იმავდროულად მოწინააღმდეგის საკონფლიქტო მზაობის და შეტევის დროის განჭვრეტა. კიდევ ერთი ციტატა ჭკვიანთა ნაწარმოებიდან – “…კარგი ქუჩის “მოჩხუბარი”, (ჩათვალეთ, კომუნიკატორი, მომლაპარაკებელი), 5 წუთით ადრე ხვდება, როდის დაარტყამენ!” 
ისე არ მინდა გამომივიდეს თითქოს ეს ყველაფერი სისასტიკეა, საუბარია იმაზე, ვის რა ღირებულებების წამოწევა შეუძლია მოლაპარაკების პროცესში და რამდენად დამაჯერებელია მისი სიტყვა და ყოფაქცევა. 

ძალის და ძალაუფლების პრეზენტაცია შესანიშნავი ფორმაა კონფლიქტის არიდებისა პირველად ეტაპზე,რადგან როდესაც კონფლიქტი გადადის გამწვავების (“ხელჩართულობის”) ფაზაში, ეს ნიშნავს, რომ მეტოქის ემოციური დაძაბულობა, საკუთარი ძალის განცდა მეტისმეტად გამძაფრებულია, ხოლო წარმოდგენა თქვენი შესაძლებლობების შესახებ მის გონებაში  საკმაოდ უმნიშვნელოა.  კონფლიქტების პრევენცია და ესკალაციის არდაშვება, ალბათ, ყველაზე უფრო მომგებიანი გზა არის კონფლიქტების მართვისა. ამიტომ ასე მნიშვნელოვნად მიმაჩნია, შინაგანი ძალის პრეზენტაცია – თავდაჯერებული კომუნიკაცია და საკონფლიქტო მზაობის არავერბალური ტრანსლირება. როდესაც ძალაუფლების ინსტინქტი ადამიანს გახსნილი აქვს, ეს ტრანსლირება მისთვის ბუნებრივი და ძალდაუტანებელია.

ადამიანებს ბუნებრივად სჩვევიათ დააკვირდნენ რანგისა და ძალის ნიშნებს, განსაკუთრებით ლიდერობის რეგალიებს. რათქმაუნდა ყოველთვის სასურველია არ წარმოიშვას კონფლიქტი,ან საწყისი ეტაპზევე მოხდეს მისი აღმოფხვრა და მაინც თუკი წარმოიშობა იგი, შეაფასეთ საღი გონებით პრობლემა როგორც მთლიანი არსი,აუცილებლად უნდა იცოდეთ ვინაა მეორე მხარე და სწორედ მისიდან გამომდინარე შეაფასეთ საკუთარი შესაძლებლობები რათა პრობლემა სასიკეთოდ გადაჭრათ,ამის იქით ხომ ცხოვრება გრძელდება და ის მშვენიერია ყველაფრს მიუხედავათ.